کافیست تنها یک نسل به عقب برگردیم و از دانشآموزان بیست یا بیستوپنج سال قبل بپرسیم «مدارستان چه چیزی کم داشت؟» احتمالا واژهی امروزیاش را ندانند ولی جوابشان بدون تردید فراآموزش خواهد بود! شاید کیفیت آموزش دروس پایه در مدارس گوناگون و در نهایت، تفاوت چشمگیری نداشته باشد. ولی متاسفانه هنوز بسیاری، فراآموزش را «فوق برنامه» میدانند.
کلاسهای فراآموزشی
در مدارس هوشمند علوی کلاسهای فراآموزشی بهاندازهی آموزش دروس پایه جدی است. کلاسهایی از جمله:
- آموزش زبان
- آموزش چرتکه
- آموزش رباتیک
- آموزش رایانه
- آموزش موسیقی
- آموزش سواد مالی
- آموزش سواد بهداشت
- آموزش هنر و خلاقیت
- آموزش مهارتهای زندگی
آموزش سواد مالی
سازمان یونسکو در دههی دوم قرن بیست و یکم، دوازده نوع سواد را به دو تعریف قبلی خود از سواد اضافه کرد. یکی از این موارد دوازدهگانه، سواد مالی است که بنا به پیشنهاد خود یونسکو اینطور تعریف میشود: توانایی مدیریت مالی خانواده، دانستن روشهای پسانداز و توازن برقرار کردن بین دخل و خرج. موقعیتهای شغلی در این قرن به افرادی تعلق میگیرد که از مفاهیم سواد مالی در زندگی استفاده میکنند. در مدارس غیر انتفاعی علوی به دانشآموزان با روشهای گوناگون سواد مالی، اقتصادی و تجاری آموزش داده میشود.
زبان انگلیسی
در گذشته سوال بسیاری از والدین این بود که اگر در مدرسه انگلیسی یاد میدهند چرا باید فرزندشان را برای یادگیری زبان در آموزشگاهها ثبتنام کنند؟! اگر زبان دو سال یازدهم و دوازدهم را حذف میکردیم، حق کاملا با والدین بود. میدانیم کودکانی که به دو زبان تسلط دارند بهتر میتوانند مسائل پیچیده را حل کنند، خلاقیت بالایی دارند و در کسب فرصتهای شغلی موفقترند. مجموعه دبستانهای دو زبانهی علوی با همین هدف، آموزش زبان انگلیسی را در برنامههای خود قرار دادهاند. در علوی کلاسهای زبان از پیشدبستانی به روش بازی شروع میشوند. دپارتمان تخصصی زبان علوی، با بهکارگیری دبیران حرفهای، روزانه یک زنگ به آموزش زبان انگلیسی عمومی میپردازد. همچنین در هفته دو زنگ درس علوم و ریاضی به زبان انگلیسی آموزش داده میشود.
مهارتهای زندگی
مهارتهای زندگی توانایی اجتماعی و روحی فرد محسوب میشوند که بتواند به نحوی بهتر و موثرتر با مشکلات و دشواریهای زندگی مواجه شود. هر قدر این مهارتهای فردی بالاتر باشد او بهتر میتواند سلامت روان و رفتار خود را حفظ کند و به شیوهای منطقی و کارآمد مشکلات پیش آمده را برطرف کند. آنچه سازمان بهداشت جهانی مهارتهای دهگانه معرفی کرده و در پایههای مختلف تحصیلی مدارس هوشمند علوی آموزش داده میشوند عبارتاند از: خودآگاهی، همدلی، روابط بین فردی، ارتباط موثر، مقابله با استرس، مدیریت هیجان، حل مسئله، تصمیمگیری، تفکر خلاق و تفکر نقادانه. این مهارتها از طریق شرکت در گروههای کلاسی، طوفان فکری، اجرای نمایش، بازی و صحبت آموزش داده میشوند. دبیران مدارس هزارهی سوم علوی از دانشآموزان میخواهند عقیده، نظر و دانش خود را در شرایط مختلف و با تشکیل گروه بیان کنند.
رایانه
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل، یونسکو، در دومین تعریف خود از سواد، یاد گرفتن رایانه را به توانایی خواندن و نوشتن اضافه کرده است. بنابراین تسلط بر رایانه دیگر نه مهارت است و نه قابلیت؛ امری است عادی ولی ضروری. اگر همین امر عادی را جدی نگیریم تبدیل میشود به یک نقطهی ضعف جدی! مدارس غیرانتفاعی هوشمند علوی آموزش رایانه را از دبستان شروع میکنند. دانشآموزان این مدارس در پایههای مختلف نرمافزارهای مفید و کاربردی مثل فوتوشاپ، نقاشی دیجیتال، آفیس و .. را یاد میگیرند. از مزایای دیگر کلاسهای رایانهی علوی، ارائهی مدرک رسمی گذراندن دورههای کار با رایانه است.
موسیقی
حکایت معروفی هست که یک مخالف سرسخت موسیقی را در اتاقی پر از ساز تنها رها میکنند. زمانی نمیگذرد که شخصیت داستان ما بلند میشود و سازها را با اکراه ولی کنجکاوی نگاه میکند. کمکم وسوسه جای اکراه را میگیرد و وی شروع میکند به درآوردن صدای سازها. خلاصه در آخر داستان به زور از اتاق سازها میآورندش بیرون! آموزش موسیقی در کودکی باعث تقویت مهارتهای یادگیری، افزایش اعتماد به نفس میشود و تواناییهای کلامی و شنیداری کودک را تقویت میکند. با آموزش ساز بلز، دانشآموزان دبستان هوشمند علوی با مفاهیم تئوری، ریتم و... آشنا میشوند. بعد از اتمام دورهی آموزشی میتوانند در کنسرتهای کودکان و نوجوانان نوازندگی کنند.
چرتکه
تاریخدانان هنوز نتوانستهاند ریشهی دقیق چرتکه را بیابند. احتمالا این پیشرفتهترین سامانهی محاسباتی، حدود 2300 تا 2700 سال قبل از میلاد توسط تمدنهای خاور نزدیک و چین استفاده میشده. ایرانیان نیز از دورهی هخامنشیان شروع کردهاند به استفاده از چرتکه. اولین برخوردهای کودک با پیچیدگیهای ریاضیات، ریشهی اصلی بیعلاقگی او به این رشتهی مادر است. آموزش چرتکه روشی است که کودک در قالب یک سرگرمی فکری و جذاب محاسباتی با پیچیدگیهای ریاضیات آشنا میشود. از مزیتهای آموزش چرتکه میتوان به افزایش تمرکز، تقویت حافظه و تسریع واکنش مغزی اشاره کرد. براساس پژوهشها، بهترین سن برای آموزش چرتکه، 4 تا 7 سالگی است. این آموزش در مجموعه دبستانهای غیر دولتی علوی از مهدکودک و پیشدبستانی شروع میشود.
رباتیک
فرآیند ساخت یک ربات، کارگاهی است شگفتانگیز برای آشنایی کودکان با ابتداییترین موضوعات فنی تا مفاهیم کاملا جدید. کار با اشکال منظم هندسی در کنار مواجهه با علوم مهندسی و برنامهنویسی از مزیتهای اصلی این کلاسهاست. ساخت ربات فرصتی است تا دانشآموز یک ساختار و مسیر را ترسیم و طی کند. تصمیمگیرندهی اصلی در این مسیر خود اوست. با داشتن یک ربات فیزیکی و دیدن بخشهایی که درست کار نمیکنند، دانشآموز میآموزد که آنچه طراحی کرده و به سرانجام رسانده چطور باید اصلاح شود. آنها همچنین نیاز به دستورالعملهای دقیق را در این کلاسها میآموزند. دپارتمان تخصصی علوم پایهی علوی با برگزاری کلاسهای آموزش رباتیک برای کودکان، سعی در افزایش اطلاعات و آشنایی دانشآموزان با علومی چون الکترونیک، مکانیک، فیزیک و ریاضی دارد. آموزش رباتیک برای کودکان به پرورش حس همفکری، خلاقیت، روحیهی کار گروهی و تقویت ذهن کمک میکند.
سواد بهداشت
یکی دیگر از موارد 12گانهای که یونسکو در تعریف جدید خود از سواد آورده است سواد سلامتی یا بهداشت است. این سواد بنا به تعریف یونسکو دانستن اطلاعات مهم دربارهی تغذیهی سالم و کنترل بیماریهاست. در مدارس علوی سواد سلامت و بهداشت از اولین پایه تحصیلی به دانشآموزان آموزش داده میشود. هدف از این آموزش که شامل بهداشت جسمی و روانی میشود، علاوه بر افزایش آگاهیهای مربوط به سلامتی، هدایت دانشآموزان به سمت رفتار سالم است.
هنر و خلاقیت
برخی معتقدند نه هنر و نه خلاقیت، یاد دادنی نیستند ولی اعتقاد ما در مدارس هوشمند علوی درست خلاف این تفکر است. از نگاه ما همهی دانشآموزان بهرهای از خلاقیت دارند و تنها کافی است این استعداد کشف شود و سپس پرورش یابد. دانشآموزان در کلاسهای هنر و خلاقیت مدارس هوشمند علوی لگو، کاشیشکسته، سفال، معرق چوب و ... را میآموزند و در حین همین آموزش است که مدرسان به پرورش خلاقیت آنها میپردازند.